4η Συνάντηση Βιωματικού Εργαστηρίου για την οργάνωση της σχολικής μελέτης

Η «Οργάνωση της σχολικής μελέτης» ήταν το θέμα της 4ης  Συνάντησης του Βιωματικού Εργαστηρίου που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 17 Ιανουαρίου, με ομιλήτριες- συντονίστριες την Ψυχολόγο του Κέντρου Κοινότητας Δήμου Λήμνου κ. Σωτηρία Κυριαζίδου και την εκπαιδευτικό ειδικής εκπαίδευσης κ. Πηνελόπη Τσακανίκα.

Διοργανωτές του Βιωματικού Εργαστηρίου είναι ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Λήμνου, ο Σύλλογος Διδασκόντων του 2ου Δημοτικού Σχολείου Μύρινας, ο Σύλλογος Γονέων του 2ου Δημοτικού Σχολείου Μύρινας και το Κέντρο Κοινότητας του Δήμου Λήμνου.

Κατά τη συνάντηση της Τετάρτης 17 Ιανουαρίου, έγινε αναφορά μεταξύ άλλων στις δυσκολίες του παιδιού κατά τη μελέτη, τους παράγοντες που την επηρεάζουν και τον ρόλο που μπορούν να παίξουν οι γονείς. Το θέμα πλαισιώθηκε  μέσα από διάφορες βιωματικές ασκήσεις, εισηγήσεις και συζήτηση.

Ακολουθεί το κείμενο με τις πολύ χρήσιμες συμβουλές που έδωσαν στους γονείς οι ομιλήτριες-συντονίστριες της εκδήλωσης για την οργάνωση της σχολικής μελέτης:

Γράφουν:

Τσακανίκα Πηνελόπη, Ειδική Παιδαγωγός, Απόφοιτη του Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με Μεταπτυχιακές Σπουδές στις Επιστήμες της Αγωγής- Ειδική Εκπαίδευση του Πανεπιστημίου Λευκωσίας

Σωτηρία Κυριαζίδου: Ψυχολόγος με μεταπτυχιακή ειδίκευση στην Κλινική Νευροψυχολογία της Ιατρικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών

  Η μελέτη στο σπίτι αποτελεί για το μεγαλύτερο μέρος του μαθητικού πληθυσμού έναν «Γολγοθά» και αυτό γιατί οι περισσότεροι μαθητές δεν αντιλαμβάνονται το λόγο που πρέπει να επιδοθούν στην εν λόγω διαδικασία από τη στιγμή που έχουν τόσα άλλα πιο ενδιαφέροντα πράγματα να ασχοληθούν στην καθημερινότητά τους.

Φράσεις του τύπου: «Θα το κάνω αργότερα», «Ο δάσκαλός μας δεν μας έβαλε τίποτα για αύριο», «Δεν χρειάζεται να διαβάσω γιατί τα ξέρω», «Δεν κάθομαι να διαβάσω σου λέω», είναι από τις πιο αντιπροσωπευτικές που μετατρέπουν τους γονείς τις περισσότερες φορές σε «μαινόμενους ταύρους» οδηγώντας τους σε διαμάχες  και συνεχείς οικογενειακές «συρράξεις», από τις οποίες αρκετές φορές κλονίζονται οι ενδοοικογενειακές σχέσεις των μελών.

Η επίρριψη ευθυνών, οι φωνές, οι καβγάδες, η «δωροδοκία» και οι τιμωρίες είναι οι πιο συχνές από τις αντιδράσεις των γονέων, οι οποίες δεν επιφέρουν, παρά μόνο, προσωρινά αποτελέσματα.

Τι πρέπει να κάνουν, λοιπόν, οι γονείς;

Διατήρηση ψυχραιμίας

Αγαπητοί γονείς, όσο δύσκολο κι αν φαντάζει, ορισμένες φορές, προσπαθήστε να διατηρήσετε την ψυχραιμία σας.. Οι εντάσεις ως γνωστό όχι μόνο δεν ωφελούν κανέναν αλλά δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο την κατάσταση εντείνοντας την άρνηση του παιδιού.

Συζήτηση με το παιδί

Αντί των καβγάδων θα ήταν προτιμότερο, από την αρχή  της σχολικής χρονιάς, να συζητήσετε με το παιδί τους λόγους για τους οποίους η μελέτη είναι εντός του πλαισίου των υποχρεώσεών του και νασυνάψετε από κοινού ένα συμβόλαιο βάσει του οποίου θα καθορίζονται μια σειρά «κανόνων μελέτης» και οι συνέπειες της αθέτησής τους.

Διαμόρφωση περιβάλλοντος

Διαμορφώστε κατά τέτοιον τρόπο το χώρο της μελέτης, ώστε να προδιαθέτει θετικά το παιδί. Παράλληλα φροντίστε να είναι «εξοπλισμένο» με όλα τα απαραίτητα εργαλεία, προκειμένου να αποφύγετε δικαιολογίες του τύπου : «Α, δεν μπορώ να διαβάσω γιατί μου λείπει…».

Παράλληλη μελέτη

Προσπαθήστε να μελετάτε κι εσείς την ώρα που μελετά το παιδί. Θα μπορούσατε δηλαδή την ώρα εκείνη εσείς να διαβάζετε ένα βιβλίο ή μια εφημερίδα.

Διευκολύνετε το παιδί

Επικουρείστε το παιδί σε όλες τις εκφάνσεις της μελέτης: διαμόρφωση προγράμματος, χρονική διάρκεια διαλειμμάτων, βοήθεια στο εκάστοτε γνωστικό αντικείμενο. Γενικότερα, αφήστε το παιδί να καταλάβει ότι είστε εκεί για να το βοηθήσετε σε ότι κι αν χρειαστεί αλλά σε καμία περίπτωση μην μπείτε στον πειρασμό να του δώσετε τις σωστές απαντήσεις όσο κι αν δυσκολεύεται. Είναι πάντα προτιμότερο να πηγαίνει στο σχολείο έχοντας λάθος λυμένες τις ασκήσεις ή ένα μέρος αυτών παρά να διαμορφώνει μια ψευδή εικόνα σχετικά με τις δυνατότητές του, θεωρώντας ότι ξεγελά με αυτόν τον τρόπο τον εκπαιδευτικό.

Επιβραβεύστε το παιδί

Η επιβράβευση είναι πολύ σημαντική στην όλη διαδικασία αλλά με μέτρο. Προτιμήστε τη λεκτική επιβράβευση ή την ανταλλαγή με την αγαπημένη ασχολία του παιδιού ή με μια μέρα όπου το παιδί δεν θα μελετήσει καθόλου αν δεν το επιθυμεί, αλλά αποφύγετε τις υλικές ανταμοιβές.

Δώστε πρωτοβουλίες στο παιδί

Η μελέτη είναι υποχρέωση του παιδιού οπότε αφήστε του τη δυνατότητα να διαλέξει το χώρο μελέτης, τα μαθήματα που προτιμά να ξεκινά ή το χρονικό περιθώριο των διαλειμμάτων.

Αφήστε το παιδί να αναλάβει την ευθύνη και να υποστεί τις συνέπειες

Δεδομένου ότι έχετε προβεί σε όλες τις παραπάνω ενέργειες και ακόμη το παιδί δεν έχει πειστεί δώστε του να καταλάβει, αφενός, ότι η μελέτη των μαθημάτων του σχολείου είναι δική του υποχρέωση και συνεπώς δική του και η ευθύνη, αφετέρου, μη διστάσετε να το αφήσετε να υποστεί τις συνέπειες της άρνησής του να μελετήσει. Σε καμία περίπτωση δεν είστε εσείς ο μαθητής που θα πάει αδιάβαστος και άγραφτος στο σχολείο με ότι αυτό συνεπάγεται.

Εν κατακλείδι ο γονέας θα πρέπει να αντιληφθεί όχι μόνο ότι η μελέτη είναι υποχρέωση του παιδιού, αλλά, ότι μέσω αυτής το παιδί «προικοδοτείται» με τις αρετές της υπευθυνότητας και της οργάνωσης, καθόλα απαραίτητες στην ενήλικη ζωή του.

«Πώς θα κάνω το παιδί μου να διαβάσει;»

Αυτό είναι το πιο συχνό ερώτημα που κάνουν οι γονείς. Ωστόσο καλό θα ήταν να αναρωτηθούμε «Γιατί το παιδί μου αρνείται να διαβάσει;». Τα ενδεχόμενα είναι πολλά: μπορεί να μην ξέρει τον τρόπο, μπορεί να δυσκολεύεται στη συγκέντρωση, μπορεί να είναι κουρασμένο, μπορεί να μην καταλαβαίνει αυτό που προσπαθεί να μάθει, μπορεί απλώς να αντιδρά στη δική μας πίεση, μπορεί μέσω αυτής της άρνησης να έχει βρει έναν τρόπο να μας τραβήξει την προσοχή και να επικοινωνήσει μαζί μας ή μπορεί η άρνηση αυτή να είναι αντίδραση σε κάποια οικογενειακή δυσκολία, σε κάτι που συνέβη στο σχολείο. Κάθε πιθανή απάντηση συνοδεύεται από μια διαφορετική αντιμετώπιση. Έτσι, για παράδειγμα, σε ένα παιδί που δεν συγκεντρώνεται χρειάζεται να φτιάξουμε ένα περιβάλλον μελέτης απομονωμένο από πολλά ερεθίσματα και να δίνουμε κάθε φορά μικρές και σαφείς οδηγίες. Από την άλλη σε ένα παιδί που απλώς αντιδρά, είναι σημαντικό να κάνουμε ένα βήμα πίσω, επιτρέποντάς του να κάνει τη δική του επιλογή, να βρει το προσωπικό του κίνητρο για μάθηση.

Πώς επηρεάζει η αντίληψη και η συμπεριφορά του γονέα;

Μεταξύ άλλων όμως, οφείλουμε να διερευνήσουμε γιατί είναι τόσο σημαντικό για εμάς να έχει καλή επίδοση το παιδί μας στο σχολείο; Αν αποτελεί δηλαδή μια προβολή των δικών μας επιθυμιών («να καταφέρει κάτι που εγώ δεν μπόρεσα»/ «να γίνει αυτό που θέλω»), αλλά και αν αυτό μας καταξιώνει ως γονείς. Αν το να είναι τα παιδιά μας καλοί μαθητές γίνεται θέμα υψίστης σημασίας, ασυνείδητα τότε το ταυτίζομε με το αν είμαστε καλοί γονείς ή όχι.

  Η διαπαιδαγώγηση, όμως του παιδιού, δεν επιτυγχάνεται μόνο μέσα από τη σχολική μελέτη. Αντιθέτως, δέχονται επιρροές από τον γενικότερο τρόπο ζωής μας, τις αξίες και τις προτεραιότητες που μπαίνουν μέσα στο σπίτι και συχνά  στις επιλογές των παιδιών καθρεφτίζονται οι ίδιοι οι γονείς.

Ως εκ τούτου, η προσωπικότητα και οι δυνατότητες ενός παιδιού δεν αφορούν μόνο την ώρα της σχολικής μελέτης, αλλά τη γενικότερη συμπεριφορά του καθώς και τις άλλες κλίσεις που ενδεχομένως επιδεικνύει μέσα από τις εξωσχολικές δραστηριότητες, οι οποίες και τελικά διαπλάθουν μια ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Τα σχολικό διάβασμα αποτελεί έναν από τους δρόμους αλλά όχι τον μοναδικό. Ο γονέας οφείλει να πάρει το παιδί του από το χέρι και να εξερευνήσουν μαζί όλους τους πιθανούς δρόμους, με σεβασμό στις ανάγκες του παιδιού, την ενεργή ενσυναίσθηση και ακρόαση